Năng lượng mặt trời ở Việt Nam: Tiềm năng và Thách thức

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng hướng tới các nguồn năng lượng tái tạo và bền vững, Việt Nam đang dần nhận ra tiềm năng to lớn của năng lượng mặt trời. Với lượng bức xạ mặt trời dồi dào và điều kiện khí hậu thuận lợi, Việt Nam có khả năng trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này tại khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, con đường phát triển năng lượng mặt trời ở Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua.

Tiềm năng phát triển điện mặt trời tại Việt Nam

Điều kiện khí hậu và địa lý thuận lợi

Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, với lượng bức xạ mặt trời trung bình hàng năm từ 4,0 - 5,7 kWh/m2/ngày. Đây là một điều kiện tự nhiên rất thuận lợi cho việc phát triển các dự án điện mặt trời, đặc biệt là các nhà máy điện mặt trời nằm trong vùng có nắng nhiều như miền Trung và Tây Nguyên.

Tiềm năng lớn cho phát triển điện mặt trời

Theo ước tính của Bộ Công Thương, với điều kiện khí hậu và địa lý thuận lợi, Việt Nam có tiềm năng phát triển điện mặt trời lên đến 35,8 GW vào năm 2030 và 182,8 GW vào năm 2050. Con số này cho thấy tiềm năng to lớn của năng lượng mặt trời trong việc đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của Việt Nam.

Nhu cầu năng lượng tăng cao

Với tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh và dân số ngày càng đông, nhu cầu năng lượng của nước ta đang tăng lên nhanh chóng. Năng lượng mặt trời ở Việt Nam được xem là một trong những giải pháp quan trọng để đáp ứng nhu cầu này một cách bền vững và thân thiện với môi trường.

Chính sách và Quy định về năng lượng mặt trời tại Việt Nam

Quyết định 13/2020/QĐ-TTg

Năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam. Quyết định này đã đặt ra các mục tiêu cụ thể về phát triển điện mặt trời và quy định các cơ chế hỗ trợ như giá mua bán điện cố định, ưu đãi thuế và miễn giảm tiền thuê đất.

Quy hoạch phát triển điện lực

Trong Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch VIII), Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo, trong đó có điện mặt trời. Cụ thể, tới năm 2030, công suất điện mặt trời dự kiến đạt 19.600 MW.

Các chính sách hỗ trợ khác

Bảng giá lắp đặt điện năng lượng mặt trời đầu tư ban đầu tương đối đáng kể nhưng bằng những chính sách của Nhà nước đã giảm bớt áp lực tài chính ban đầu. Không chỉ vậy, số tiền tiết kiệm chi phí điện hàng tháng sau khi hoàn vốn chính là kết quả xác thực cho lợi ích của giải pháp điện mặt trời.

Bên cạnh các chính sách và quy định trên, Việt Nam cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ khác như miễn giảm thuế nhập khẩu thiết bị, hỗ trợ tín dụng vay vốn, và các chương trình đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực năng lượng mặt trời. 

Các dự án năng lượng mặt trời nổi bật ở Việt Nam

Nhà máy điện mặt trời Dầu Tiếng (Tây Ninh)

Nhà máy điện mặt trời Dầu Tiếng là dự án điện mặt trời lớn nhất Đông Nam Á với công suất 688 MW. Dự án này có tổng vốn đầu tư khoảng 4,3 tỷ đồng và được khởi công vào năm 2018. Nhà máy được xây dựng trên diện tích hơn 500 hecta đất đồng bằng sông Cửu Long.

• Công suất: 688 MW
• Diện tích: 500 ha
• Vốn đầu tư: 4,3 tỷ đồng
• Năm khởi công: 2018

Nhà máy điện mặt trời Tân Hội (Ninh Thuận)

Nhà máy điện mặt trời Tân Hội là một trong những dự án điện mặt trời lớn nhất Việt Nam với công suất 450 MW. Dự án này được xây dựng trên diện tích 537 hecta và đầu tư bởi Tập đoàn Trung Nam.

• Công suất: 450 MW
• Diện tích: 537 ha
• Nhà đầu tư: Tập đoàn Trung Nam

Nhà máy điện mặt trời mái nhà lớn nhất thế giới (Bình Dương)

Tại Khu Công nghiệp Đất Cuốc, tỉnh Bình Dương, Việt Nam đã xây dựng nhà máy điện mặt trời mái nhà lớn nhất thế giới với tổng công suất lên đến 83 MWp. Dự án này được đầu tư bởi Công ty Năng lượng Xanh và khởi công từ năm 2018.

• Công suất: 83 MWp
• Loại hình: Điện mặt trời mái nhà
• Nhà đầu tư: Công ty Năng lượng Xanh
• Năm khởi công: 2018

Thách thức trong phát triển điện mặt trời tại Việt Nam

Vấn đề về hệ thống lưới điện

Để đón nhận lượng lớn điện năng từ các nhà máy điện mặt trời, hệ thống lưới điện của Việt Namcần phải được nâng cấp và mở rộng. Hiện nay, hệ thống lưới điện ở một số khu vực có thể gặp khó khăn trong việc tiếp nhận và phân phối điện từ các dự án điện mặt trời lớn. Việc đầu tư và cải thiện hệ thống lưới điện sẽ là một trong những thách thức quan trọng cần được giải quyết để phát triển năng lượng mặt trời tại Việt Nam.

Thách thức về vốn đầu tư

Mặc dù có tiềm năng lớn, việc đầu tư vào các dự án điện mặt trời vẫn đòi hỏi số vốn khá lớn. Để thu hút đầu tư cho các dự án này, chính phủ cần phải tạo ra các chính sách hỗ trợ hấp dẫn và môi trường kinh doanh ổn định. Ngoài ra, việc tìm kiếm nguồn vốn đầu tư từ các tổ chức tín dụng và đối tác quốc tế cũng là một trong những thách thức cần được vượt qua.

Khó khăn trong thủ tục hành chính

Quy trình xin phép, giấy phép và các thủ tục hành chính liên quan đến việc triển khai dự án điện mặt trời cũng có thể gặp phải một số khó khăn và rắc rối. Để giảm bớt thời gian và chi phí cho các nhà đầu tư, cần có sự cải thiện trong quy trình hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án năng lượng mặt trời.

Kết luận

Dù còn nhiều thách thức phía trước, tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời tại Việt Nam vẫn rất lớn. Với sự hỗ trợ của chính phủ thông qua các chính sách khuyến khích và quy hoạch phát triển, ngành công nghiệp năng lượng mặt trời tại Việt Nam đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Việt Nam có thể trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về sử dụng năng lượng mặt trời tại khu vực Đông Nam Á, góp phần vào việc bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu năng lượng của đất nước.